Өгге хамаарышкан мөөрейлерниң түңнелдери ✨✨✨
Бурунгу өгбелерниң амыдыралының эң чугула кезээ, кыштың соогундан чылыгланып, чайның изиинден чаглактанып, ажы-төлүн өстүрүп чораан оран-савазы – тыва өг. Ооң хевири, тургузуу, иштики даштыкы каасталгазы, турар туружу онзагай уткалыг. Тыва кижиниң көшкүн амыдыралының хөй талалыг чаагай ёзу-чаңчылдары-биле өг сырый харылзаалыг. Ынчангаш тыва кижиниң өгге хамаарылгазы хүндүткелдиг. Ооң дугайында ыр-кожамыктар, үлегер-домактар, тоолчургу чугаалар аас чогаалында хөйү-биле кирген.
Наадым байырлалынга тураскааткан мөөрейлерниң аразында бай-байлак малчын Тывавыстың кол каасталгазы өгге тураскааткан мөөрейлер бар. Олар дээрге «Тывызыксыг тыва ѳглер» база “Буянныг өг” деп республика чергелиг мөөрейлер. “Тывызыксыг тыва өглер” деп мөөрейге өгнү чурум езугаар шын тигерин көрүп турган болза, “Буянныг өг” мөөрейи өгге хамаарыштыр ёзу-чаңчылдарны, өгнүң иштики эт-херекселин үндезин чаңчыл аайы-биле салдынганын жюри кежигүннери үнелеп турган. Ук мөөрейлерниң кол сорулгазы өгге хамаарышкан ёзулалдарны, сагылгаларны, ооң иштики, даштыкы эт-херекселиниң тургузуун кадагалап арттырары.
“Тывызыксыг тыва өглер” деп өгнү дүрген тигеринге мөөрейниң түңнелдери:
Бирги черни Мөңгүн-Тайга кожуун (11 мин 50 сек)
Ийиги черни Сүт-Хөл кожуун (13 мин 7 сек)
Үшкү черни Бай-Тайга кожуун (14 мин 13 сек)
Дөрткү черни Таңды кожуун (14 мин 18 сек)
Бешки черни Тес-Хем кожуун (15 мин)
Алдыгы черни Эрзин кожуун (17 мин 45 сек)
Чедиги черни Каа-Хем кожуун (18 мин 12 сек)
Сески черни Чөөн-Хемчик кожуун (20 мин 18). алганнар.
“Тергиин өг (Лучшая юрта)” деп мөөрейниң түңнелдери:
Бирги черни Эрзин кожуун
Ийиги черни Чөөн-Хемчик кожуун
Үшкү черни Кызыл кожуун
База ол ышкаш “Тускай номинацияларны” Тожу болгаш Тере-Хөл кожуун чаалап алганнар.
“Буянныг (экииргек ) өг” деп мөөрейниң түңнелдери:
🎉 Бирги черни Таңды кожуун
🎉 Ийиги черни Барыын-Хемчик кожуун
🎉 Үшкү черни Сүт-Хөл кожуун
🎉 Дөрткү черни Кызыл кожуун
🎉 Бешки черни Каа-Хем кожуун
🎉 Алдыгы черни Мөңгүн-Тайга кожуун
🎉 Чедиги черни Тожу кожуун
🎉 Сески черни Бий-Хем кожуун
🎉 Тоску черни Бай-Тайга кожуун чаалап алганнар.
Карак четпес, тараалаң бай ховуларның,
Калчаа күштүг, чагырга чок дажыг хемниң,
Сылдыстарда сүвүр бажы үзүп алган
Шыпшыктарның бүзүрелдиг ээзи боор дээш,
Чырык биле ынакшылдың чылыы сиңген,
Канчаар аажок улуг делгем өртемчейже
Кааң хүндүс сенден үндүм, Өгбемниң өө!
Ол дээш сеңээ күдүк базып сөгүрдүм! (Александр Даржай)
Тыва үндезин культура төвүнүң мурнундан тыва кижиниң оран-савазы өгге тураскааткан мөөрейлерниң бүгү киржикчилеринге четтиргенивисти илередип, буянныг ажыл-ижиңерге ам-даа улуг чедиишкиннерни, аал-ораныңарга буян-кежик, өөрүшкү-маңнай доктаар болзун деп йѳрээр-дир бис!
